Mostar Köprüsü

Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından 1557-1566 yılları arasında inşa edilmiştir. 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Köprü, nehirden yaklaşık 24 metre yüksekliktedir. Dönemine göre gelişmiş bir teknolojiyle inşa edilen köprü, tamamlandıktan sonra Mostar şehrine ismini vermis, şehirde ticareti canlandırarak zenginleştirmiştir. Köprü ayrıca şehrin erkeklerinin nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için atladıkları bir yer olmuştur. Bu gelenek günümüzde farklı şekilde uygulanmakta, köprü üzerinde bekleyen gençler turistlerden aldıkları belli bir ücret karşılığı köprüden atlamaktadırlar.

Yüzyıllar boyunca Bosna’da hoşgörü ve kültürel çeşitliliğin sembolü olan Mostar Köprüsü; son savaş sırasında Hırvat ve Sırpların saldırılarına uğramış, 9 Kasım 1993’de Hırvat topçu ateşiyle tamamen yıkılmıştır.

Mostar Köprüsü’nün eski haline uygun olarak yeniden inşa çalışmaları TİKA, UNESCO ve Dünya Bankası’nın desteğiyle 1997 yılında başlamış olup, köprünün inşaatı bir Türk şirketi tarafından gerçekleştirilmiştir. Resmi açılış töreni 23 Temmuz 2004 yılında gerçekleştirilen Köprü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005’de UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır.

Eğik Köprü (Kriva Çupriya)

Mostar Köprüsü inşa edilmeden önce Mimar Hayrettin tarafından deneme amaçlı yaptırıldığı söylenir. Radobolya Deresi’nin Neretva Nehrine döküldüğü noktaya yaklaşık 150 metre uzaklıktaki kemerli taş köprü, 1999 yılında sel nedeniyle yıkılmış, 2002 yılında restore edilerek yeniden hizmete açılmıştır. Tarihi değeri bulunmamaktadır.

Mostar Köprüsü’nün her iki yanında uzanan ve Osmanlıların bölgeye geldiği 15.yüzyıldan itibaren sürekli gelişen bir alan oluğ, Başkonsolosluğumuzun bulunduğu bölgeyi de içine almaktadır.

Bölgede tarihi camilerin yanısıra zanaat atölyeleri, geleneksel eşya satan mağazalar ve yöresel yemekler sunan kafe ve lokantalar bulunmaktadır. Yazın ve bahar aylarında oldukça kalabalık olan çarşı kışın canlılığını yitirmektedir.

Karagözbey Camii

Hersek bölgesinde 16.yüzyıl Osmanlı mimarisinin anıtsal yapılarından biri olarak Kabul edilen Karagözbey Camii Mimar Sinan eseri olup, yapımı 1557 yılında tamamlanmıştır. 13,4x13,4 ebadında, kare şeklinde olan Cami’nin avlusunda bir şadırvan mevcut olup, avludan medreseye ve Osmanlı döneminden kalma hazireye geçilmektedir.

Koski Mehmet Paşa Camii

Mostar Köprüsü’nin yaklaşık 150 metre kadar kuzeyinde, Neretva kıyısında ve Başkonsolosluğumuzun hemen yanında yer alan caminin yapımı 1618 yılında tamamlanmıştır.

Kare şeklinde (12,4x12,4) olan yapı, konumu ve iç süslemeleri itibariyle şehrin en güzel camilerinden biri sayılmaktadır.

Caminin Neretva Nehri’ne bakan bölümünde, eski medrese odaları, şadırvan ve Küçük bir hazier yer almaktadır.

Nasuh Ağa Camii

Başkonsolosluğumuzun bulunduğu sokağın hemen üst paralelindeki Mareşal Tito Caddesinde bulunan Nasuh Ağa Camii’nin yapım tarihi 1564 olarak kabul edilmektedir. Aslen Lubuşkili olan ve Mostar’da da okul, dükkan, değirmen gibi eserler bırakan Nasuh Ağa tarafından yaptırıldığı bilinmekte olup, Osmanlı döneminin önemli eserleri arasında kabul edilmektedir.

Camii bireysel ve toplu ibadete açıktır. Caminin kuzey cephesinde bir Şehitlik bulunmakta, yanıbaşındaki merdivenlerden yukarı çıkan sokakta Osmanlı Döneminden kalan bir saat kulesi ve Yugoslavya eski Başbakanı Cemal Biyediç’in bugün Hersek Müzesi’ne dönüştürülen evi yer almaktadır.

Tabakhane Camii

Mostar Köprüsü’nün batı yakasında bulunan 17. Yüzyıl yapımı caminin, o dönem yakınlarında bulunan tabakhane çalışanları için inşa ettirildiği söylenir. Minaresi 20 metre olan caminin altından Radobolya Deresinin bir kolu geçmektedir. Altından akarsu geçmesi bakımından ender görülen mimari yapılardan biridir. Günümüzde toplu ibadete kapalı oluğ, bireysel ibadet mümkündür.

Tabakhane Hamamı

Tabakhane Camii’nin hemen karşısında bulunan hamamın 16.yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Günümüzde hamam özelliğini yitirmiş oluğ sadece serge amaçlı kullanılmaktadır.

Saat Kulesi

1600’lü yılların başlarında Fatma Kadın tarafından yaptırıldığı rivayet edilmektedir. Daha sonra 1838’de Hersek Mutasarrıfı Rizanbegoviç Ali Paşa’nın Zadar kentinde yaptırıp hediye ettiği 250 kg ağırlığındaki bir çan kuleye yerleştirilmiştir.

Saat Kulesi, Nasuh Ağa Camii’nin hemen yanındaki yokuşlu merdivenli yolun sonunda yer almaktadır. Yugoslavya’nın eski Başbakanı Cemal Biyediç’in kulenin hemen karşısında yer ala nevi bugün Hersek Müzesi olarak kullanılmakta olup, bölgeye özgü etnografik eserlere evsahipliği yapmaktadır.

Muslibegoviç Konağı

Mostar’da Osmanlı döneminin en güzel eserlerinden biri olarak kabul edilen konak, köklü bir aile olan ve 17.yüzyıl sonlarında Hersek Novi’den Mostar’a gelerek yerleşen Mülibegoviç ailesine ait oluğ, halen aynı ailenin dokuzuncu kuşak torunları tarafından hem müze hem de butik otel olarak işletilmektedir.

Karagözbey Camii’nin yan sokağını takip eden yokuşun 70 metre ilerisinde sol cenahta yer almaktadır.

Gerek palmiye, gül, kivi ve envai çeşit bitkileriyle, gerek Neretva nehir taşlarıyla süslü avlusuyla, gerek Türkçe, Arapça ve Farsça basılı eserleri, Osmanlı döneminde kullanılan elbise, kilim, lamba, bakır işleri ve diğer antika eşyalarıyla adeta yaşayan bir müze görünümündedir. Nisan-Kasım ayları arasında faaliyette olan Konak, profesyonel rehber eşliğinde gezilebilmektedir.

Bişçeviça Konağı

Mostar’da Osmanlı döneminden kalan ve özelliğini koruyan önemli yapılardan biridir. Neretva’nın doğu kıyısında bulunan 18.yüzyıl yapımı konak, geniş divanhanesi, mutfağı ve dış cephesiyle tipik bir Osmanlı evi görünümündedir.

Kaytaz Konağı

Mostar’daki Osmanlı kültürel mirasının en güzel örneklerinden bir diğeri ise Kaytaz Konağı’dır.

16.yüzyıl sonlarında yapıldığı söylenen ve aslını büyük ölçüde koruyan, mimari yapısı ve avlusuyla tam bir Anadolu evi görünümündeki Kaytaz Konağı ne yazık ki tur şirketleri ve Türk gezginler tarafından hak ettğiği ilgiyi görememiştir. Bunda, konağın yeterli ölçüde bilinmemesi ve konumunun turistlerin ana gezi güzergahının dışında kalması başlıca etkenlerdir. Mostar’ı ziyaret eden vatandaşlarımızın, Mostar Köprüsü’nün güneyindeki Luka Köprüsü’nün doğus yakasındaki bu saklı güzelliği gezip görmeleri önerilir.

Sarı Saltuk Tekkesi-Blagay

Hacı Bektaş-ı Veli’nin müritlerinden olduğu bilinen Sarı Saltuk’un Anadolu ve Balkanlar’da çok sayıda türbesi bulunmaktadır. Saltukname’de Sarı Saltuk’un 12 makamının olduğu bilinmekte, bunlardan biri de Mostar’a 15 km mesafede bulunan ve Mostar’dan daha eski bir yerleşim merkezi olarak bilinen Blagay’da yer almaktadır.

Tarihi Osmalı zamanından da önceye dayanan ve 600 yıllık geçmişi olduğu bilinen Sarı Saltuk Tekkesi, Buna Nehri’nin doğduğu sarp bir kaya kütlesinin yanıbaşında yer almaktadır. Tekkenin yanında bulunan mağara, Avrupa’nın en büyük tatlı su kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir.

Osmanlılardan önce bölgeye gelen ve fetihlerin manevi zeminini hazırlayan alperenlerin mekanı olması bakımından önem taşıyan Tekke, sadece Müslümanların değil, tüm inanç gruplarına mensup insanların ziyaret ettiği tarihi ve kutsal bir mekandır.

Poçitel

Eski bir Osmanlı köyü olan Poçitel, Mostar’ın 35 km güneyinde, Neretva Nehri’nin doğu yakasında tepelik bir alanda kurulmuştur. Köydeki yapılar, çatıları da dahil olmak üzere tümüyle taştan inşa edilmiştir. Neretva Nehri kenarından köye bakıldığında tepedeki kaleden başka Saat Kulesi, Han, Şişman İbrahim Paşa Medresesi ve Şişman İbrahim Paşa Camii hemen göze çarpan Osmanlı yapılarıdır.

Son savaş sırasında cami ve evlerin çoğu zarar görmüş olmasına ragmen, bunların önemli bir kısmı onarılmıştır.

Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de övgüyle bahsedilen Poçitel, Osmanlı tarzı cumbalı evleri, camisi, hamamı, imareti ve taş patika yollarıyla şair ve ressamlara da ilham kaynağı olan bir köy olarak UNESCO Kültür Mirası listesinde yer almaktadır.